Ο ΜΙΚΗΣ "ΑΛΛΙΩΣ"

Αναμφίβολα, το έργο του Μίκη Θεοδωράκη είναι μακράν το πιο «εκτεθειμένο» σε δισκογραφικές διασκευές και επανεκτελέσεις από οποιοδήποτε άλλο έλληνα συνθέτη, γεγονός που (κατά κύριο λόγο) οφείλετε στην «ευρύχωρη» επιλογή του ίδιου του Μίκη και στην διάθεσή του να μην ασκήσει κανένα «έλεγχο προστασίας» στις επιχειρούμενες «επεμβάσεις». Έτσι, όλες οι απόπειρες, περιστασιακές και μη, «βάραιναν» αποκλειστικά εκείνους που αναλάμβαναν και το «ρίσκο της έκθεσης». Γιατί, όπως και να το δει κανείς, μόνο ρίσκο είναι η «αναμέτρηση» με τις πρώτες εκτελέσεις των τραγουδιών του. Ειδικά όταν αυτές έχουν «σφραγιστεί» από ερμηνείες που αγγίζουν το... αξεπέραστο.

Βέβαια, η «ευρυχωρία» του Μίκη προκαλούσε ταυτόχρονα και μία «αισθητική περιπέτεια». Άλλοτε ενδιαφέρουσα και εκλεκτή, άλλοτε τυπική μα και αδιάφορη, και άλλοτε, ακόμη και προσβλητική. Σκεφτείτε μόνο ότι μέσα στην «μεταπολιτευτική ορμή και έξαψη», κυκλοφόρησε δίσκος με τραγούδια του που ερμήνευε ο... Περικλής Περάκης!  

Πρόσφατα, και σε πείσμα των «άνυδρων καιρών», ήρθαν να προστεθούν στη μακρόχρονη λίστα των διασκευών δύο νέες «απόπειρες», από καλλιτέχνες που συνοδοιπορούν με το «καλλιτεχνικό ήθος» των μεγάλων μας συνθετών. Κοινό χαρακτηριστικό των δύο πρωτοβουλιών; Η «διείσδυση» σε τραγούδια «δεύτερης απήχησης» ή για να μη παρερμηνευτώ, σε τραγούδια που δεν «έτυχαν» της αποδοχής που τα άξιζε.

Στην πρώτη (χρονικά) από αυτές, η Καλλιόπη Βέτα ερμηνεύει έντεκα παλιά τραγούδια του Μίκη, συν ένα του Γιάννη Ιωάννου αφιερωμένο στον συνθέτη (Της Ρωμιοσύνης Μελωδέ σε στίχους του Στάθη Τζωρτζόπουλου) και ένα ανέκδοτο (Μπροστά Στη Μαύρη Λεωφόρο) που ενδεχομένως να αποδειχτεί και ιστορικό αν υποθέσουμε ότι μπορεί να είναι και το τελευταίο ηχογραφημένο τραγούδι του Θεοδωράκη. 

Η Καλλιόπη Βέτα, στους Δρόμους Του Μίκη, καταθέτει μία αξιοπρεπή ερμηνεία, βασισμένη κυρίως στη λυρικότητα της φωνής της αλλά και σε μία «παιδεία» που της επιτρέπει να «ανοιχτεί» με σύνεση και ευθύνη στις επιλογές της. Η αλήθεια όμως είναι ότι δεν πρόκειται για κάτι ξεχωριστό. Ιδίως όταν τραγούδια -  πυλώνες (Κράτησα Τη Ζωή μου, Κάποτε Θάρθουν Να Σου Πουν) «αδυνατίζουν» από τη «σύγκρουση» με το χορωδιακό της ηχόχρωμα. Επίσης, η «επιμονή» στα πανέμορφα τραγούδια από τις Σερενάτες σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου (Ένα Φεγγάρι Αλλόκοτο, Αλάτι, Ήσουνα Παράπονο, Τα Μάγια), περιορίζει αισθητά το ενδιαφέρον της «αναμέτρησης». Αν κάτι θα ξεχώριζα, αυτό θα ήταν οι λεπτές της ερμηνείες στο Σαν Καφενείο σε στίχους της Αγγελικής Ελευθερίου από το άλμπουμ Φαίδρα και στο Αγάπη Δίχως Άκρη από τα Θαλασσινά Φεγγάρια σε στίχους Νίκου Γκάτσου.

Η δεύτερη συλλογή με τίτλο Φύλαξα Τ’ Όνειρο, είναι εξ αρχής ξεχωριστή, μιας και η ευθύνη της έκδοσης ανήκει αποκλειστικά στη ιερή Φαραντούρη! Και το «ιερή», κυριολεκτικώς! Εδώ, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Γιάννης Χαρούλης και Σωκράτης Μάλαμας αναδημιουργούν με ξεχωριστή ευαισθησία πανάκριβα (εν πολλοίς και σχεδόν άγνωστα) τραγούδια του Μίκη, «φωτίζοντάς» τα με έξοχες ερμηνείες και ενορχηστρώσεις. Απόπειρα με έντονα στοιχεία αυτοσχεδιασμού και εκφραστικής λιτότητας και ελευθερίας, που όμως παράγουν ένα αποτέλεσμα, συναισθηματικά αντάξιο των πρώτων εκτελέσεων. Για να μη πω ότι σε μερικές περιπτώσεις το υπερβαίνουν κι όλας.

Οι πιο ενδιαφέρουσες στιγμές; Ο Ναυαγός από την υπέροχη Οδύσσεια του 2007 σε ποίηση Κώστα Καρτελιά με τον Αλκίνοο να «κεντάει» επάνω στις λέξεις και τις σιωπές. Το Όταν Σταματήσει Ο Χρόνος από τον άλμπουμ Ήλιος Και Χρόνος (1971/1975) σε ποίηση Μίκη Θεοδωράκη με έναν Χαρούλη, παλλόμενο και συγκινητικό. Και άλλο τόσο, στο μέγιστο Στα Περβόλια από το Τραγούδι Του Νεκρού Αδελφού του ‘62. Ο Μάλαμας, με τρόπο ζηλευτό, καταπιάνεται με δύο (σημαδιακά) τραγούδια σε στίχους του Κώστα Τριπολίτη από τον Επιβάτη του 1981. Το ομώνυμο του δίσκου και το Απόστημα. Στον επίλογο του δίσκου, η Μαρία Φαραντούρη μεταγγίζει το μεγαλείο της φωνής της σε τρεις μοναδικές εκτελέσεις, επιλέγοντας: από τον δίσκο Αρκαδία 2 σε στίχους Μάνου Ελευθερίου το Αυτοί Που Θα ΄Ρθουν, το Ξημερώνει από το Ραντάρ του 1980 σε στίχους Κώστα Τριπολίτη και το μοναδικό Οι Στίχοι Αυτοί από τις Μπαλάντες του ’75 σε ποίηση του Μανώλη Αναγνωστάκη.

Κατά τ’ άλλα, καλή ακρόαση...