ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΤΗΣ ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ

Αν μέχρι τώρα, πολλοί από εμάς δεν μπορούσαμε να δώσουμε επαρκείς εξηγήσεις για τους λόγους της ρατσιστικής και ξενοφοβικής έξαρσης που συντελείται στις χώρες του πρώην «υπαρκτού σοσιαλισμού» ή κι αν ακόμη δεν μπορούσαμε να ερμηνεύσουμε τη βύθιση των κοινωνιών τους στα αποτρόπαια συμπτώματα ενός ιδιότυπου εθνικισμού (κράμα γερμανικού ναζισμού και σοβιετικού σταλινισμού), δεν έχουμε παρά να βρούμε και να δούμε την ταινία Λευκός Θεός του Κορνέλ Μουντρούκτσο. 

Ο Ούγγρος σκηνοθέτης «στήνει» μία θαυμάσια αλληγορία γύρω από έναν νόμο της κυβέρνησης που αφορά στα αδέσποτα σκυλιά (νόμος που με «θεσμική μεθοδικότητα» οδηγεί τα αδέσποτα σε ειδικά κρεματόρια εξόντωσης), προεκτείνοντας το «ειδικό ενδιαφέρον» στην πολιτική και ταξική του διάσταση. Η συμβολική δράση της ταινίας μετατοπίζεται ιδανικά στη ρεαλιστική απεικόνιση του «κράτους-μπόγια», χωρίς όμως να ξεπέφτει στην ευκολία των μελοδραματισμών και των κηρυγμάτων. 

Ο Λευκός Θεός (άλλως, ο Belobog της σλαβικής παράδοσης που «ενσαρκώνει» τον Θεό του φωτός και της καλοσύνης) είναι μία σκληρή και βίαιη ιστορία. Μία ταινία-γροθιά στα σωθικά του «ευρωπαϊκού πολιτισμού». Κι από την άλλη, ένα τρυφερό πρελούδιο αισιοδοξίας και λύτρωσης. Ένας ύμνος στις ανθρώπινες αξίες. Και κάπου εκεί, ανάμεσα στον ζόφο και την καλοσύνη, ανάμεσα στην καταπίεση και την αθωότητα, ανάμεσα στους «νόμιμους» και τους «παρείσακτους», στα «καθαρά» και τα «ημίαιμα», στη βαρβαρότητα και την τέχνη, αναδύεται η ομορφιά της εξέγερσης. 

Ο Κορνέλ Μουντρούκτσο επιλέγει από την αρχή την «τακτική» της σύγκρουσης. Από την πρώτη κιόλας σκηνή, ο εξάμηνος αποχωρισμός της 13χρονης Λίλυ από τη μητέρα της και η υποχρεωτική συγκατοίκησή της με τον πατέρα της, εισβάλλει υπό μορφή ηλεκτροσόκ στην υπόθεση, «καθοδηγώντας» εν πολλοίς τις πνιγερές εξελίξεις. Το «βάρος» του Hagen, του σκυλιού-ήρωα, θα αλλάξει εντελώς τις οικογενειακές και κοινωνικές ισορροπίες, αποφορτίζοντας πλήρως τον περιρρέοντα φασισμό. Είτε αυτός εμφανίζεται με τη μορφή του «γείτονα-χαφιέ» είτε με εκείνη του ημιάγριου υπάλληλου και του τυχοδιώκτη μαγαζάτορα είτε με την άλλη των παράνομων τζογαδόρων και του εκπαιδευτή-βασανιστή σκύλων που προορίζονται για κυνομαχίες. 

Μέσα σε αυτό το αποπνικτικό περιβάλλον, ο Κορνέλ Μουντρούκτσο αφηγείται μία ιστορία που ξεπερνάει τα όρια της μυθοπλασίας. Ο Λευκός Θεός (που η κινηματογραφική του δομή άνετα θα μπορούσε να το κατατάξει στη κατηγορία των θρίλερ) είναι ένα φιλμ που πάλλεται από συναισθήματα. Ένα φιλμ-εγερτήριο ενάντια στους φόβους και τις προκαταλήψεις.