Λέγεται πως το βράδυ της 20^ης Απριλίου του 1967, μια ομάδα στελεχών της ΕΔΑ (ανάμεσά τους και ο Λεωνίδας Κύρκος) προσπαθούσε να κατευνάσει τις ανησυχίες του κόσμου και να πείσει τα μέλη και τους οπαδούς του κόμματος τους ότι δεν πρόκειται να γίνει καμία πολιτειακή εκτροπή. Πόσο μάλλον πραξικόπημα! Όπως είναι γνωστό, η «πρόβλεψη» αυτή αποδείχτηκε… χειρομαντεία. Το επόμενο πρωί, οι περισσότεροι από την ομήγυρη βρίσκονταν ήδη φορτωμένοι στο πλοίο της γραμμής Λαυρίου–Γυάρου. Τα υπόλοιπα, αν δεν τα έχετε βιώσει, τα γνωρίζετε…

Μετά από 46 ολόκληρα χρόνια, αμνήμονες και ευάλωτοι (μα και τόσο επιρρεπείς), παρακολουθούμε τους εκλογικούς καλπασμούς του νεοναζισμού με τον ίδιο μακάριο εφησυχασμό εκείνης της νύχτας. Και με τις ίδιες, πάνω–κάτω, κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις. Την ώρα ακριβώς που οι μπότες των μελανοχιτώνων της Χρυσής Αυγής (και των άλλων «αδελφών» της παρακείμενης Δεξιάς) τρίζουν στα πρώτα κατώφλια της Δημοκρατίας (αυτής, έστω, της Δημοκρατίας), το «αντιφασιστικό μέτωπο»... συζητά, διαφωνεί και διασπάται. Ωσάν να συμμετέχει σε μία φιλοσοφική ημερίδα. Σε ένα συμπόσιο επαϊόντων. Σε ένα ιδεολογικό αχτίφ μεσόκοπων στελεχών. Με τις γνωστές θεωρίες, τα γνωστά αναμασήματα, τους γνωστούς αφορισμούς.

Η παγιωμένη υποτονικότητα του νεοσυντηρητικού τόξου, η ενοχική αμηχανία της ψευδεπίγραφης σοσιαλδημοκρατίας, τα σπασμωδικά ξεσπάσματα της Αριστεράς, ο αδιέξοδος δυναμισμός των αντιεξουσιαστών και των εξωκοινοβουλευτικών κομμάτων, εν κατακλείδι, ο πολυτεμαχισμένος πυρήνας της Δημοκρατίας επιταχύνει επί τα χείρω τις επελάσεις των βαρβάρων.

Διότι, καλές οι εκθέσεις αντιφασιστικής γελοιογραφίας, καλές και οι συναυλίες, πολύ καλύτερες και οι πρωτοβουλίες των ανήσυχων φιλολόγων, αλλά τελικά όλα αυτά μόνον προς… εσωτερική κατανάλωση. Σαν ένα είδος κομματικού και παραταξιακού βαυκαλισμού. Σαν ένα αγωνιστικό καταπραϋντικό.

Παρά τη διάθεση και την πίστη ορισμένων, παρά την κούραση και την επιμονή τους, παρά τις όποιες καλές τους προθέσεις, το αποτέλεσμα των ενεργειών τους με τίποτε δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας τέτοιας αδυσώπητης σύγκρουσης. Ίσως να μην τους το επιτρέπει και η ίδια η «κοινωνική τους καταγωγή». Οι μικροαστικές τους καταβολές. Το σύμφυτο της «κινηματικής τους χαλαρότητας».

Ας μη μας διαφεύγει όμως κάτι. Οι «κομματικές γενιές» της μεταπολίτευσης (μηδέ αυτές της ευρύτερης Αριστεράς εξαιρούμενες), ενσωματώθηκαν σε μία πολιτική κουλτούρα που, με θαυμαστή συνέπεια και προσήλωση, δημιούργησε τα ατομικά της τοτέμ, μεγιστοποίησε τις προσωπικές της ανάγκες και ανήγαγε τον εγωκεντρισμό της σε αστικό μύθο. Με τον καιρό, οι «πολίτες» αυτού του φετιχισμού περιόριζαν ολοένα και πιο πολύ τις «συνομιλίες» με το «άλλο», το «διαφορετικό», το πάσχον. Και αυτή η χρόνια συλλογική απόσταση απέκτησε χαοτικές διαστάσεις στην εποχή της κρίσης. Μοιραία, όταν έχουν «σβήσει» όλες οι επαφές με τη «διπλανή πραγματικότητα», κάποιοι άλλοι θα προσέλθουν για να τις επανασυνδέσουν.

Δεν ξέρω πόσο κατανοητό μπορεί να γίνει, αλλά το αντιφασιστικό κίνημα στερείται από βαθιά ενδοσκόπηση και αυτογνωσία. Πρωτίστως. Δευτερευόντως δε, πάσχει συνεχώς από μία έμφυτη μανία «εσωτερικής καταδίωξης». Κι αν για το πρώτο θα χρειαστεί πολύ «σκάψιμο» για να αναδείξει τα αίτια των υποχωρήσεων, για το δεύτερο επείγει να εγκαταλειφθεί πάραυτα κάθε είδους παθογένεια και εγωισμός και να προσέλθουν όλοι (μα όλοι) σε Κοινό Μέτωπο. Από τα κόμματα και την Τοπική Αυτοδιοίκηση μέχρι τους κοινωνικούς φορείς και τους προσφυγικούς Συλλόγους. Αρχή δε πάντων, η Εκκλησία. Από εδώ και πέρα, κάθε ημέρα αβεβαιότητας και καθυστέρησης τροφοδοτεί το μίσος και τον ρατσισμό της άλλης πλευράς. Και τον δυναμώνει εις το πολλαπλάσιο.

Υ.Γ.:

Αυτές τις ημέρες προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης το καινούριο ντοκιμαντέρ του Στέλιου Κούλογλου, Το Ολοκαύτωμα Της Μνήμης. Η προβολή του στην πόλη και η πρόσκληση του ίδιου του δημιουργού του, μπορεί να «προκαλέσει» το πρώτο τοπικό κάλεσμα μιας νέας αντιφασιστικής συσπείρωσης. Χωρίς προαπαιτούμενα και χωρίς εμμονές. Μένει να πάρει κάποιος την πρωτοβουλία…