ΓΙΑ ΤΟ "ΦΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ"

Δεν ξέρω ποιος φορέας της πόλης θα πάρει την πρωτοβουλία (κατά την γνώμη μου αυτός επιβάλλεται να είναι ο δήμος), αλλά το ντοκιμαντέρ του Βασίλη Λουλέ, Φιλιά Εις Τα Παιδιά, πρέπει οπωσδήποτε να παρουσιαστεί και στην Καβάλα. Και ειδικά τώρα που ένα κείμενο «τοπικής αυτογνωσίας» του λαμπρού φιλόλογου και ερευνητή Κυριάκου Λυκουρίνου ήρθε να «δέσει» ιδανικά με το αφηγηματικό μέρος αυτής της εξαιρετικής (και αισθητικά) ταινίας.

Το Φιλιά Εις Τα Παιδιά είναι η συγκλονιστική ιστορία πέντε μικρών ελληνοεβραιόπουλων που σώθηκαν στην γερμανική κατοχή από τους χριστιανούς συμπατριώτες τους. Οι προσωπικές ιστορίες της Ροζίνας, του Σήφη, της Ευτυχίας, της Σέλλυ και του Μάριου, μέσα και από τα πολύτιμα «φυλαχτά της μνήμης» τους, θα γίνουν η αφορμή για να ξετυλιχτεί όλο το μαρτύριο από το ολοκαύτωμα των «δικών μας Εβραίων».

Ένα χειροποίητο ημερολόγιο, μια σχολική έκθεση, κάποια σκόρπια και ακατέργαστα οικογενειακά φιλμάκια, φωτογραφίες ανέμελων χρόνων… Αυτά όλα, θα «ανακατευτούν» περίτεχνα με σπάνια ντοκουμέντα της εποχής. Κινηματογραφικά αρχεία, ερασιτεχνικά φιλμ Γερμανών στρατιωτών, παράνομες λήψεις Ελλήνων πατριωτών… Ένα οπτικό πανόραμα που γλιστράει στα μαρτυρικά γεγονότα μιας γενοκτονίας, σα να πρόκειται για ένα παιδικό παιχνίδι. Για μία άσκηση των αισθήσεων. Και της σιωπής. Αυτής προπάντων.

Τους «τόνους» αυτής της σιωπής, τους κώδικες μιας «άλλης παρανομίας», θα διηγηθεί μοναδικά και ανατριχιαστικά η Ροζίνα: Αυτό που χαρακτήριζε εκείνη την εποχή ήταν η απόλυτη σιωπή. Όλο εκείνο το διάστημα δε θυμάμαι να ακούσαμε μουσική. Δε θυμάμαι να φωνάξαμε σαν παιδιά ή να παίξαμε ένα τρελό κυνηγητό. Ενάμιση χρόνο δεν ξέρω κι αν ακούγαμε τους εαυτούς μας να μιλάμε… Αλλά ευτυχώς υπήρχε το παιχνίδι, και πώς συνεννοούμασταν για το παιχνίδι δεν ξέρω. Ίσως μιλώντας χαμηλόφωνα.

Η ταινία του Βασίλη Λουλέ δεν είναι ένα «μάθημα ιστορίας». Δε «διδάσκει». Ασκεί. Αναζωογονεί τις ανθρώπινες επαφές. Τις εσωτερικές μας δυνάμεις. Τον θαμμένο μας ουμανισμό. Και τι πιο σπουδαίο να ακούς ότι αυτοί που μας σώσανε δεν είπανε ποτέ μία λέξη. Ποτέ. Αυτό είναι το μεγαλείο του ανθρώπου…

Δεν ξέρω αν είναι σύμπτωση ή συμβολισμός (με τα μεταφυσικά δεν τα πήγαινα ποτέ καλά), αλλά συνέβη και οφείλω να το καταθέσω. Σχεδόν μία ώρα μετά την παρακολούθηση της ταινίας, «έπεσα» πάνω στο κείμενο το Κυριάκου Λυκουρίνου που αναφέρεται στο μεγάλο μακελειό των Εβραίων της Καβάλας από τους Βουλγάρους και Γερμανούς φασίστες. Σκέφτηκα ότι μου δίνεται η καλύτερη ευκαιρία για να επιμείνω ακόμη περισσότερο στην αρχική μου πρόταση.  Γιατί, στην πόλη που αποτέλεσε καταφύγιο για χιλιάδες πρόσφυγες

– τα αθώα θύματα μια άλλη εθνικής εκκαθάρισης – δεν ταιριάζει η μνημοκτονία.