ΕΠΕΝΔΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΦΟΒΟ

Ο φόβος φυλάει τα έρμα. Αλλά τρώει και τα σωθικά. Ο φόβος είναι και «επένδυση». Πρωτίστως καθεστωτική. Γι’ αυτό και θα ισχύει πάντα αυτό που έγραψε κάποτε ο Αντρέας Φραγκιάς: από τον απελπισμένο μπορείς κάτι να ελπίζεις, από τον φοβισμένο τίποτε…

Ο μηχανισμός τού φόβου είναι πολιτική αντίληψη και μέθοδος εξουσίας. Συνήθως δε, η καλλιέργεια και η διασπορά του στο συλλογικό ορμέμφυτο, επιτυγχάνεται με πρόσχημα την «προστασία του πολίτη» από τους «ελλοχεύοντες εχθρούς». Κατά τεκμήριο… τους αόρατους.

Παράδειγμα μίας τέτοιας «διάχυσης», είναι και η πρόσφατη ανακοίνωση της Αστυνομίας, με αφορμή την έναρξη της σχολικής χρονιάς, απόσπασμα της οποίας σας παραθέτω αμέσως:

Το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας, εν όψει της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς, έχει καταρτίσει ένα ολοκληρωμένο σχεδιασμό, που περιλαμβάνει τη λήψη αυξημένων μέτρων αστυνόμευσης και επιτήρησης, με στόχο την ασφάλεια των σχολικών συγκροτημάτων και την προστασία της μαθητικής κοινότητας.  Στο πλαίσιο αυτό έχουν δοθεί σε όλες τις αρμόδιες αστυνομικές Υπηρεσίες της χώρας ειδικότερες εντολές και οδηγίες, που αποσκοπούν κυρίως : Στη συνεχή και ουσιαστική επιτήρηση των σχολικών συγκροτημάτων ή μεμονωμένων σχολείων, όλο το 24ωρο και κυρίως κατά τις νυκτερινές ώρες καθώς και τις ημέρες που δεν λειτουργούν, για την πρόληψη και αποτροπή κάθε έκνομης ενέργειας, μέσω πεζών και εποχούμενων περιπολιών Τάξης, Άμεσης Δράσης και Δίκυκλης Αστυνόμευσης (ΔΙ.ΑΣ) και στη δραστηριοποίηση συνεργείων αστυνομικών ελέγχων σε σημεία και περιοχές πλησίον σχολικών συγκροτημάτων, για τη διενέργεια συστηματικών ελέγχων – προσαγωγών υπόπτων ατόμων και οχημάτων…

Επίσης, στη διενέργεια ανάλογων ελέγχων σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που λειτουργούν σε τόπους προορισμού σχολικών εκδρομών, δίδοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στη βεβαίωση παραβάσεων που αφορούν την είσοδο και παραμονή σε αυτά, καθώς επίσης και την κατανάλωση αλκοόλ από τους μαθητές, στον αυστηρό έλεγχο των τουριστικών καταλυμάτων και λοιπών επιχειρήσεων στους ανωτέρω προορισμούς, με σκοπό την παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών προς τους μαθητές και εξασφάλιση συνθηκών ασφαλούς διαμονής τους, στην επιτήρηση πλατειών, αθλητικών εγκαταστάσεων, πάρκων κ.λπ. χώρων, όπου κινούνται μαθητές, για την προστασία τους με την πραγματοποίηση προληπτικών ελέγχων υπόπτων ατόμων. 

Πριν τα επίδικα: την ώρα που όλες σχεδόν οι Συνδικαλιστικές Ενώσεις των αστυνομικών μιλάνε για υποστελέχωση των υπηρεσιών τους, οι Αρχηγοί της Αστυνομίας οργανώνουν φυλάξεις και περιπολίες πέριξ των σχολικών μονάδων και μάλιστα επί… 24ωρου βάσεως! Δείγμα του επιχειρησιακού τους ασυντόνιστου ή ο τρόπος να μας πουν κάτι διά της πλαγίας; Χωρίς το πρώτο να αναιρεί το δεύτερο –το αντίθετο, θα έλεγα– η ουσία της ανακοινώσεως βρίσκεται στις… σκιές της. Στις υποψίες που αφήνει και στην «κοινωνική ατμόσφαιρα» που δημιουργεί.

Με δεδομένη την πολεοδομική ακτίνα μέσα στην οποία εξελίσσεται η σχολική –μα και η εξωσχολική– διαδικασία, αυτό που τελικά παράγει η «ανησυχία» της Αστυνομίας είναι ένας διάχυτος «αστικός φόβος», ιδιαίτερα «θερμός» συναισθηματικά, αφού σε αυτόν εμπλέκονται ως «πρωταγωνιστές» παιδιά και έφηβοι.

Επιμένω στο προσχηματικό μέλημα του «επιχειρησιακού σχεδίου» για πολλούς και διάφορους λόγους. Ακόμη και «συμμορφούμενος» με την «ιδέα του κινδύνου», δεν μπορώ να διανοηθώ πώς είναι δυνατό να «εγκλωβιστεί» η «εγκληματική δραστηριότητα» πέριξ των σχολικών μονάδων, όταν είναι τοις πάσι γνωστό ότι η οποιαδήποτε μορφή αστυνόμευσης ενός συγκεκριμένου χώρου δημιουργεί αυτομάτως καινούριες «εστίες παρανομίας», μετακινώντας σε αυτές το «ενδιαφέρον των συμμετεχόντων». Ως εκ τούτου, ακόμη και μία  επιτυχία του αρχικού στόχου, το μόνο που επιτυγχάνει τελικά είναι να αλλάζει τη «γεωγραφία» των έκνομων συναλλαγών (και συναναστροφών).

Αν μπούμε στον πειρασμό να «αναγνώσουμε» το φάσμα των κινδύνων που η Αστυνομία καλείται να αποτρέψει, αυτό περιορίζεται σε πολύ συγκεκριμένες «υποθέσεις». Επί παραδείγματι, στην παιδοφιλία, τα ναρκωτικά, άντε και στην ενδοσχολική βία για την οποία όμως η τελευταία που θα μπορούσε να συνεισφέρει αποτελεσματικά θα ήταν η Αστυνομία. Και το ερώτημα που εύλογα (και φυσιολογικά) τίθεται είναι το εξής: θα αποτρέψει (ας πούμε) τη διακίνηση των ναρκωτικών η «φρούρηση» των σχολείων; Υπάρχουν στατιστικά στοιχεία που καταγράφουν μείωση της συγκεκριμένης δραστηριότητας ένεκα της παρουσίας ενστόλων έξω από τα σχολεία; Κι επειδή δε θέλω να το «χοντρύνω» (αναφερόμενος σε πλείστα όσα παραδείγματα επιόρκων), αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά είναι μόνον το γνωστόν περί «νερού και τρύπας». Και φυσικά χωρίς να επεκταθώ στα όσα αστεία και φαιδρά αναφέρονται για ελέγχους σε τουριστικούς προορισμούς μαθητών και στην κατανάλωση αλκοόλ.

Αυτά ως προς το αποτέλεσμα του όλου εγχειρήματος. Διότι, σε καθαρά πολιτικό επίπεδο, ο στόχος παραμένει σταθερός και αμετακίνητος: η με κάθε μέσο και τρόπο «διασπορά του φόβου», βοηθούμενη ενθέρμως και από τα φοβικά Μέσα Ενημέρωσης. Και όπως πολύ καλά γνωρίζουμε, μία κοινωνία που είναι εθισμένη στο φόβο, η εξουσία και οι κυβερνήσεις της μπορούν να την κουμαντάρουν όπως ακριβώς θέλουν. Και να την κατευθύνουν κατά το δοκούν. Οργουελικό; Πιθανόν…