Ο ΠΟΛΥΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΜΑΣ ΜΟΣΧΟΣ ΟΤΑΤΖΗΣ

Και να που μέσα σε αυτόν τον «επικοινωνιακό ορυμαγδό» για τις ανασκαφές της Αμφίπολης, βρέθηκε μία φωτογραφία ιστορικής μνήμης για να μας θυμίσει ανθρώπους θαυμαστούς και πολυαγαπημένους. Μπορεί η «ανάγκη της επικαιρότητας» να εστίαζε το ενδιαφέρον της σε δύο μόνον πρόσωπα –αυτό του πρωτεργάτη των ανασκαφών Δημήτρη Λαζαρίδη και της διαδόχου του Κατερίνας Περιστέρη– αλλά για εμάς που «ζήσαμε» από πολύ κοντά τον Μόσχο Οτατζή, μας ράγισε και μας ρίγησε η στιγμή.

Ο φίλος, ο συναγωνιστής και ο αδελφός μας, λοιπόν. Αυτός, με το ψάθινο καπέλο στο χέρι, ανάμεσα στο δάσκαλό του και την επί πολλά χρόνια σύντροφο στη ζωή του Κατερίνα. Ακόμη τον θυμάμαι να έρχεται στο σπίτι μας, στον Προφήτη Ηλία, με τη μικρή του Δανάη. Χαμογελαστός, ήρεμος, ευγενικός. Γλυκύτατος και χαρμόσυνος.

Άνθρωπος ευωδία ο Μόσχος. Ψυχή μάλαμα. Με πάθος ασίγαστο για ό,τι καταπιάνονταν. Από την αρχαιολογία που υπεραγαπούσε και το ρόλο του ως φιλολόγου στα σχολεία της πόλης μέχρι την εμπνευσμένη και ανιδιοτελή του δραστηριότητα στο Σύνδεσμο Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών (σα να τον βλέπω τώρα να ταξινομεί με απίστευτη τάξη, φροντίδα και επιμέλεια τα σπάνια βιβλία από την τεράστια σε «πνευματικό εύρος» βιβλιοθήκη–δωρεά του αδικοχαμένου Τάσου Υφάντη) και τη μεγάλη του συνεισφορά στο Σύνδεσμο Φιλολόγων που, επί των ημερών του, έλαμψε και μεγαλούργησε.

Αυτή η φωτογραφία στάθηκε αφορμή να ξαναδιαβάσω εκείνο το μικρό, μα τόσο σπάνιο και ανεκτίμητο σε περιεχόμενο, βιβλίο που εξέδωσε το 1996 η Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας (ναι, κάποτε υπήρχε και αυτή η… πολυτέλεια) για να τιμήσει τη μνήμη του. Βιβλίο που, σε συνδυασμό με τα σημερινά αρχαιολογικά ευρήματα στην ευρύτερη περιοχή της Αμφίπολης, το καθιστούν όχι απλά επίκαιρο, αλλά άκρως διδακτικό και χρήσιμο.

Ουσιαστικά, πρόκειται για τη δημοσίευση δύο μεταπτυχιακών εργασιών που αποδίδουν πλήρως την «μέθη» και τη σχολαστικότητα με την οποία εργάζονταν ο Μόσχος Οτατζής. Η μία από αυτές (Χαρακτηρισμοί και Παρονομασίες Αθηναίων Πολιτικών του 4^ου π.Χ. Αιώνα), εκτός από μοναδική στο «είδος» της, είναι και ένα έμμεσο δείγμα της εξαιρετικής αίσθησης του χιούμορ του. Της λεπτότητας και του στυλ που τον διέκρινε.

Η δεύτερη εργασία του, με τίτλο Εγνατία Οδός: Από την Αμφίπολη στους Φιλίππους, είναι ένα οδοιπορικό στους τόπους της Ανατολικής Μακεδονίας με αφορμή τα λίγα μιλιάρια που βρέθηκαν στο Μικρό Σούλι και τα Νέα Κερδύλλια. «Σκαλίζοντας» και λεπτολογώντας επί των αρχαίων οδικών σημάνσεων, ο Μόσχος Οτατζής περιδιαβαίνει την «πάτρια γη» με αφετηρία τα στενά της Ρεντίνας. Στη διαδρομή αυτή, θα δρασκελίσει τη γέφυρα του Στρυμώνα, θα περάσει στους πρόποδες του Παγγαίου ανάμεσα στους λόφους 133 και Καστά και, ακολουθώντας την «αρχαία χάραξη» της Εγνατίας, θα «πιάσει» Παλαιοκώμη και Μικρό Σούλι, Ροδολίβος και Πρώτη, Κούροβο και Ζυγάκτη ποταμό, Μαυρολεύκη και Καλαμπάκι, για να καταλήξει στους λατρεμένους του Φιλίππους.

Η σπουδαία αυτή παρακαταθήκη του Μόσχου Οτατζή, είναι ένα μικρό (μα και μοναδικό) δείγμα του «μεγάλου του έρωτα» για την αρχαιολογία. Ανολοκλήρωτου, σαν και τη ζωή του.