Ο Δημοσθένης Παπαμάρκος διαχειρίζεται με μεγάλο σεβασμό το «υλικό μνήμης» των ηρώων του, κατορθώνοντας να αναδείξει από αυτό, όχι μόνο το γλωσσικό ιδίωμα της καταγωγής τους (αρβανίτες στα πέριξ της Αττικής και της Βοιωτίας μέρη), όχι μόνο τις «οσμές» των παραδόσεών τους (με την «μπέσα» να αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο συνάφειας και επιβίωσης), αλλά και την «οσμή» ενός γυρισμού που «κουβαλάει» μέσα του τα τραύματα μιας ιστορικά ανέγγιχτης (και «ανεξιχνίαστης») βαρβαρότητας. Εκείνης των Ελλήνων στρατιωτών που βρέθηκαν να πολεμούν στα μέτωπα της Ανατολής, διακατεχόμενοι (και προφανώς εμφορούμενοι) από το… πνεύμα των αντιποίνων.
Αν και το δράμα αυτών των εμπειριών μοιάζει να βρίσκεται στο «δεύτερο πλάνο» των αφηγήσεων της συλλογής, εν τούτοις είναι τέτοια η «δυναμική» του που διατρέχει συνεχώς τη δράση των πρωταγωνιστών. Θα έλεγα καταλυτικά! Όσο και αν επιμένουν να το «προσπερνούν», όσο και αν προσπαθούν να το «κρύψουν», όσο και αν πεισματικά το ξορκίζουν και το απεμπολούν, αυτό βρίσκει πάντα χαραμάδες και εσοχές για να ελευθερώσει τα φαντάσματά του.
Οι επιζήσαντες Έλληνες της μικρασιατικής εκστρατείας είναι τα θύματα μιας «μεγάλης ιδέας» που, εκτός από «εθνικά συντρίμμια», άφησε πίσω της ψυχικά ράκη και «ανθρώπινα απορρίμματα». Αυτά που η «πατριωτική μας μεγαλοστομία» δεν διανοήθηκε ποτέ να τα λυτρώσει μέσα από μια «συλλογική αυτοκάθαρση». Και δεν επέτρεψε ποτέ να τα «βγάλει» από το «περιθώριο της μνήμης».
Αυτήν τη Μνήμη «σκαλίζει» το Γκιακ. Διακριτικά, φιλήσυχα, ειρηνικά. Έτσι όπως ταιριάζει στη μνήμη όλων εκείνων που καταχώνιασαν τον πόνο και τους φόβους τους στα «σπλάχνα της σιωπής». Τη «μέσα μας πατρίδα».
Γκιακ: Το αίμα στα αρβανίτικα / Δεσμός
συγγένειας που προκύπτει από κοινή καταγωγή, συγγένεια εξ αίματος /
Φόνος που γίνεται για λόγους εκδίκησης / Φυλή.
Φωτογραφία: Στρατοπέδευση μονάδων πριν από τη διέλευση του ποταμού Σαγγάριου, Αύγουστος 1921
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου