ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ "ΑΘΗΝΑ"

Και το όνομα αυτού… Αθηνά. Πρωτότυπο δεν το λες, αλλά ως σχέδιο γενικής απαξίωσης (και σταδιακής εκκαθάρισης) των ανθρωπιστικών επιστημών από τα ελληνικά πανεπιστήμια, παραείναι συνεπές με τις απαιτήσεις που επιβάλλουν οι… νεοφιλελεύθερες αγορές.

Με την ελληνική κοινωνία να βρίσκεται «χαμένη στην μετάφραση» του ιδιωτικού της βίου και την εκπαιδευτική κοινότητα να αδυνατεί να αρθρώσει «λόγο Παιδείας», οι πρόσφατες συγχωνεύσεις και καταργήσεις σχολών και τμημάτων στην Ανώτατη Εκπαίδευση θα περιοριστούν σε μία και μοναδική «ανάγνωση». Αυτή των… τεχνικών λεπτομερειών! Επακόλουθο θαρρώ μιας παγιωμένης «ιδεολογίας σπουδών» που συνδέει την μάθηση με το επαγγελματικό μέλλον. Και μόνο με αυτό…

Θα μπορούσα να κατανοήσω πλήρως ένα «είδος πανεπιστημίου» που μέσα από τον «μορφωτικό του κύκλο», θα παρέχει «πτυχία ειδικοτήτων» και ταυτόχρονα, οι παρεχόμενες γνώσεις του θα έχουν άμεσο αντίκρισμα στην αγορά εργασίας. Τουτέστιν, ένα «εκπαιδευτικό μοντέλο» προσαρμοσμένο στις ανάγκες της οικονομίας, ικανό να αντιλαμβάνεται, να διαμορφώνει και να εξελίσσει το «καταναλωτικό προϊόν». Κι όσο κι αν διαφωνώ με μία τέτοια προοπτική, δεν μπορώ να παραγνωρίσω το κύριο: ότι οι υποστηρικτές αυτής της άποψης, θα έχουν κάθε δικαίωμα να μιλάνε για ένα «πανεπιστήμιο με ταυτότητα». Ενίοτε και με κύρος.

Αντ’ αυτού, οι ελληνικές κυβερνήσεις, διαχειρίστηκαν ένα «σύστημα παιδείας» με όρους μικροπολιτικής (ή μεταμοντέρνου κοτζαμπάση;), φορτώνοντας την ελληνική ενδοχώρα με παρηκμασμένες και ανυπόληπτες σχολές, προσπαθώντας να ισορροπήσουν ανάμεσα στο κλέος της «ελληνικής αγωγής», την εφήμερη δυναμική των «τοπικών κοινωνιών» και την επαγγελματική αποκατάσταση των (κατά κανόνα) αμόρφωτων αποφοίτων! Και φυσικά, ως ατάλαντοι ακροβάτες, το μόνο που κατάφεραν ήταν να παρασύρουν στις ατομικές τους πτώσεις το πολυτιμότερο αγαθό που μας είχε απομείνει: την ακριβή μας Παιδεία.

Παράλληλα, η μεγάλη πλειοψηφία των καθηγητών και των πρυτάνεων, ανακυκλώνει το χρόνιο μορφωτικό της έλλειμμα και αδυνατεί να «εισέλθει» στην ουσία της επαπειλούμενης εξόντωσης των σχολών «που μας ορίζουν». Η συντεχνιακή αντιμετώπιση της πιο «ύπουλης» και καταστροφικής για τον μέλλον των ελληνικών γραμμάτων «μεταρρύθμισης», απλά καταγράφει (και επίσημα πια) την πνευματική τους κόπωση και την αμηχανία των περισσοτέρων να ανταποκριθούν σε κρίσιμες (και εθνικά επώδυνες) εξελίξεις.

Πως αλλιώς να «διαβάσεις» την σιωπή (ή και την ανοχή) όλων, στην σταδιακή εξάλειψη των Φιλοσοφικών σχολών, της Αρχαιολογίας, της Θεολογίας, της Ιστορίας, της Παιδαγωγικής, της Γλωσσολογίας, της Εθνολογίας, της Λαογραφίας… Και μάλιστα με το πιο «φτηνό» και επικίνδυνο πρόσχημα: αυτό της «ανεργίας των πτυχίων» τους!

Διότι, αν η πολιτική ηγεσία του τόπου πίστευε πραγματικά στον ρόλο της «ημετέρας Παιδείας» (με βάση τους… διατυμπανισμούς της), αν όντως ήθελε να νοηματοδοτήσει εμπράκτως τις ιστορικές μας αναφορές και παραδόσεις, τότε, η μόνη «ορθολογική επένδυση» θα ήταν μία αυστηρή και μεθοδική «αξιοποίηση» των ανθρωπιστικών επιστημών. Επί της ουσίας, την ανάδειξη των Ελληνικών Γραμμάτων και του Πολιτισμού σε… βαριά βιομηχανία. Και ίσως έτσι να λάμβανε περιεχόμενο το δόγμα περί… ευκαιριών στην κρίση!

Μόνο που και αυτές χρειάζονται όραμα και πίστη. Λένε και πολιτική βούληση. Με μία προϋπόθεση: το πολιτικό ον να μην είναι… άβουλο. Πράγμα δύσκολο (έως και ακατόρθωτο) στις μέρες μας… 

Υ.Γ.

Για περισσότερες «ιδέες» και παράλληλες σκέψεις, ανατρέξτε στο πρόσφατο ντοκιμαντέρ του Εξάντα, El Sistema. Πέρα από την γοητεία του, θα γίνετε μάρτυρες μιας απίστευτης «πνευματικής κοσμογονίας», μιας συλλογικής δημιουργίας με επίκεντρο τον άνθρωπο και μιας προοδευτικής οικονομίας γεμάτη ταπεινότητα και υγεία. Και σας προετοιμάζω: οποιαδήποτε σύγκριση με τα καθ’ ημάς, απλά θα επιδεινώσει τα συμπτώματα της καλπάζουσας μελαγχολίας σας.