Θεωρώ τον εαυτό μου λαϊκό κορίτσι… Με αυτήν τη δημόσια «αποκάλυψη» μάς συστήθηκε από το βήμα της Βουλής η βουλευτής Καστοριάς της Νέας Δημοκρατίας Μαρία Αντωνίου και βάλθηκε να αποδείξει μέσα σε πέντε λεπτά τι εστί «πολιτικό σούργελο». Η αλήθεια είναι ότι δε χρειάστηκε να καταβάλλει και ιδιαίτερο κόπο. Με επιχειρήματα και εκφράσεις που παρέπεμπαν ευθέως σε απόφοιτη συνοικιακού κομμωτηρίου, η εν λόγω «λαϊκιά» παρέδωσε στη νεότερη πολιτική ιστορία ένα γλωσσικό και νοηματικό παραλήρημα θράσους, αυθάδειας, αστειότητας και ανοησίας. Και έναν «γυναικείο κουτσαβακισμό», ικανό να σε αποτρέψει για οποιοδήποτε… ιπποτισμό.

Θέμα της «κριτικής» της; Η φράση που λίγο πριν είχε αποτολμήσει, ο εκ του ΣΥΡΙΖΑ προερχόμενος συνάδελφος και συντοπίτης της, Βαγγέλης Διαμαντόπουλος. Ήγουν, τη μεταφορά εντός κοινοβουλίου του περίφημου αποχαιρετισμού του Άρη Βελουχιώτη ραντεβού στα γουναράδικα…

Μέσα σε λίγες ώρες, το αδαές (και ολίγον παρτσακλό) «λαϊκό κορίτσι» από την Καστοριά διαδέχθηκε ο ποταπός Πρετεντέρης ο οποίος, με μία δική του εμφυλιοπολεμική ερμηνεία, δε θα διστάσει να δώσει στη φράση χαρακτηριστικά άμεσης απειλής, «εμπλουτίζοντάς» την με το άκρως σκοτεινό και ύποπτο: θα σας γδάρουμε!  

Η συνέχεια είναι γνωστή: τα ανθρωποειδή της Χρυσής Αυγής βρήκαν αμέσως τα «επικοινωνιακά δεκανίκια» που χρειάζονταν για να στηρίξουν τις ιδεολογικές τους αρλούμπες (μα και το απύθμενο μίσος τους) και ο ημιμαθής (άμα τι και γελοιωδέστατος) Κεδίκογλου για να επανακάμψει στο «πολιτικό θέαμα» δια της θεωρίας των δύο άκρων.

Κι όμως, η φράση του Άρη Βελουχιώτη (για την ακρίβεια: καλήν αντάμωση στα γουναράδικα) δεν έχει καμία σχέση με όσα προσπάθησαν να της «προσάψουν» οι άκαπνοι και οι ανιστόρητοι εντός και εκτός κοινοβουλίου. Ο Άρης χρησιμοποιούσε συμβολικά αυτά τα λόγια, όταν αποχαιρετούσε τους αντάρτες που έφευγαν για τις μονάδες όπου ανήκαν. Ποτέ δε συνδέθηκε με μάχες. Και ποτέ δεν ταυτίστηκε με πράξεις εκδίκησης. Προέρχονταν απευθείας από τη λόγια τοπική παράδοση και παραμυθία και μετέδιδε, διά του τρόπου της, το μέγα φρόνημα των ΕΑΜιτών: ότι η ζωή τους στον πόλεμο εναντίον των κατακτητών ήταν συνεχώς υπό αίρεση και σε απόλυτη αντιστοιχία με αυτήν των… αλεπούδων!

Προστρέχω στον εξέχοντα λαογράφο Νικόλαο Πολίτη για να υπενθυμίσω το μύθο: όταν η αλεπού ανέθρεψε τα παιδιά της και τα μεγάλωσε ώστε να μπορούν πια μόνα τους να φροντίζουν την τροφή τους, εκεί που αποχαιρετιόντουσαν, τα αλεπόπουλα τη ρώτησαν το αυτονόητο: πού θα ξανασυναντηθούν. Κι εκείνη, πολύπειρη και μαθημένη, θα τα απαντήσει: Εις του γούναρη την κάδη. Πάει να πει (και με δεδομένο ότι στα παλιά χρόνια οι αλεπούδες στη Δυτική Μακεδονία είχαν επικηρυχτεί επίσημα από το ελληνικό κράτος) ότι από ‘δω και πέρα η ελευθερία και η αυτονομία τους, θα βρίσκονταν σε μόνιμο και διαρκές κίνδυνο και ότι το πιθανότερο «μέρος συνάντησης», θα είναι… το γουναράδικο.

Ο Βελουχιώτης (καθότι και «αλεπού» ο ίδιος), γνώριζε πολύ καλά τη σημασία των παραδόσεων και δεν έχανε ποτέ την ευκαιρία να καταφεύγει σε αυτές, όταν το απαιτούσε η… σημειολογία του αγώνα. Άνθρωπος με βαθύτατο λαϊκό ένστικτο, θα προσαρμόσει στο αντάρτικο δεκάδες τακτικές και θρύλους της κλεφτουριάς, με αποκορύφωμα την ανάδειξη του παπά Ανυπόμονου σε κορυφαίο σύμβολο πίστης και αφοσίωσης.

Για όσους ακόμη πιστεύουν ότι η φράση υποκρύπτει στοιχεία ρεβανσισμού και επιμένουν (γιατί άραγε;) να τη συναρτούν με την περίοδο του Εμφυλίου, σπεύδω να τους καθησυχάσω: και ο Κοτζιούλας στο Όταν ήμουν με τον Άρη και, πολύ αργότερα, ο Χαριτόπουλος στο μνημειώδες Άρης, ο Αρχηγός των Ατάκτων, «ανασύρουν» την επίμαχη φράση από τα ένδοξα χρόνια της Αντίστασης και (σε πολλές περιπτώσεις) της δίνουν το κύρος και τη σημασία της: Ψυχή Βαθιά.

Δεν ξέρω, αλλά η επιμονή ορισμένων στη διαστρέβλωση, με βάζει στον πειρασμό να αναρωτηθώ: μπας και ακόμη θεωρούν τους Γερμανούς… ημέτερες δυνάμεις; Λέω τώρα…