ΚΑΘΕ ΛΙΜΑΝΙ ΚΑΙ ΚΑΗΜΟΣ

Το λιμάνι της Καβάλας –όπως άλλωστε και όλα τα λιμάνια ανά τη Ελλάδα και τον κόσμο– είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία της πόλης και με κάθε τι που αφορά στους «τρόπους» της κοινωνικής της ζωής. Είναι αυτό που ορίζει ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας της και αυτό που  καθοριστικά συν-διαμορφώνει την αισθητική και τον πολιτισμό της. Το λιμάνι είναι η «ταυτότητα» και η «φυσιογνωμία» της. Και εν πολλοίς, αυτό που «νοηματοδοτεί» το χωροταξικό και πολεοδομικό της προφίλ.

Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους, οι οποιεσδήποτε δραστηριότητες εντός των «διοικητικών του ορίων» έχουν πολλαπλές αντανακλάσεις στις οικονομικές και εμπορικές εξελίξεις και καθορίζουν σε υπέρτατο βαθμό τους συλλογικούς μας ρυθμούς. Με απλά λόγια, «γράφουν» μία μοναδική και «ακριβή» ιστορία!

Θα ήταν άσκοπο και κουραστικό να κάθομαι να «σκαλίζω» από την αρχή όλο το «πολιτικό πλαίσιο» μέσα από το οποίο «καθοδηγήθηκαν» οι εξελίξεις του λιμανιού. Το ότι ένας τόσο καίριος και σημαίνων γεωγραφικός τόπος λειτουργεί υπό μορφή «αυτόνομου κρατιδίου» και ερήμην της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αρκεί για να διαπιστώσει κανείς πλήθος δυσλειτουργιών και δυσαρμονιών.

Το πρόβλημα ωστόσο δεν είναι προσωπικό και ελάχιστα έχει να κάνει αν στη θέση του προέδρου του Οργανισμού βρίσκεται ο Καραμπουρνιώτης, ο Παναγιώτου, ο Κοσμίδης ή ο Ηλιάδης. Σεβαστοί και αξιοπρεπείς όλοι τους και με καθημερινό μόχθο για να ανταπεξέλθουν του… κομματικού διορισμού. Το πρόβλημα είναι αλλού και είναι εξ ολοκλήρου πρόβλημα δημοκρατίας.

Από τη στιγμή που ο σημαντικότερος «κοινωνικός κόμβος» της πόλης περιορίζεται λειτουργικά μέσα σε ένα πλαίσιο «διοικητικής γραφειοκρατίας», λογικό είναι να του λείπει και το «οξυγόνο» εκείνο που θα του δώσει τις πολυπόθητες «αναπνοές» μιας σύγχρονης και ελκυστικής αστικής ανάπτυξης.

Σήμερα το λιμάνι –και ό,τι άλλο περιλαμβάνεται στο χώρο ευθύνης του ΟΛΚ– παραμένει ένα «τοπίο» από παρηκμασμένες ιδέες (ποιος άραγε να «ενθουσιάστηκε» από την τελευταία του ανάπλαση) και μίζερους σχεδιασμούς. Πρόσφατα δε και από ένα αναπτυξιακό μοντέλο «διασκέδασης» στα εκπολιτιστικά πρότυπα της… καφεμπαροποίησης.

Άκουγα με πόσο ενθουσιασμό περιέγραφε ο συνετός και συμπαθής Χρήστος Ηλιάδης την απόφαση του ΟΛΚ να γκρεμιστούν οι παλιές αποθήκες και στη θέση τους να χτιστούν κτίρια «ψυχαγωγίας». Έτσι απλά. Χωρίς κάποιον προσανατολισμό, χωρίς ένα (υποτυπώδες έστω) όραμα, χωρίς καν μία υποψία αισθητικής. Και αναρωτήθηκα: καλά, το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης δεν το είχαν ακουστά όταν αποφάσιζαν να μετατρέψουν την πιο εμβληματική μας περιοχή σε άλλον ένα χώρο… αραχτοφραπεδιάς; Δεν αντιλήφθηκαν πόσο πολύ αναβαθμίστηκε η «ατμόσφαιρα» του λιμανιού της Θεσσαλονίκης από τη συντήρηση και τον εκσυγχρονισμό των παλιών αποθηκών και την μετατροπή τους σε χώρους τέχνης και πολιτισμού;

Το εντυπωσιακό –μα ταυτόχρονα και απογοητευτικό– είναι ότι σε αυτόν το νέο σχεδιασμό δεν προβλέπεται ουδεμία παρέμβαση που να ενισχύει τα καλλιτεχνικά γεγονότα (ούτε καν για το Απεντομωτήριο που «δοκιμάστηκε» σε αυτά) και πουθενά δε διαφαίνεται μία διάθεση «επικοινωνίας» με τους επιστημονικούς φορείς, τη γνώση και την εμπειρία των οποίων αγνοούν επιδεικτικά.

Και για να είμαστε σοβαροί: χωρίς έναν διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό (η εγκυρότητα του οποίου μπορεί να εξασφαλιστεί με χίλιους δυο τρόπους), τίποτε δε μπορεί να αλλάξει την εικόνα του λιμανιού. Εμμένοντας στις προχειρότητες και τα πασαλείμματα, το μόνο που θα καταφέρνουν θα είναι να «εξωραΐζουν» την επαρχιώτικη μιζέρια του. Και μέχρις εκεί…